omroep flevoland

Waarom heeft de Floriade de gemeente Almere tien keer meer gekost dan was begroot? Wat maakte het organiseren van de wereldtuinbouwtentoonstelling in 2022 zo complex? En welke lessen zijn er te trekken voor grote toekomstige projecten in Almere?

Op deze en andere vragen geeft de onderzoekscommissie Floriade van de Almeerse gemeenteraad waarschijnlijk donderdag antwoord. De enquêtecommissie presenteert dan tijdens de raadsvergadering haar eindrapport.

De gemeenteraad heeft eind 2022 besloten tot een vooronderzoek naar wat er is gebeurd rond de Floriade. Dat leverde eind 2023 een rapport op met de aanbeveling om een raadsenquête in te stellen. Dat is het zwaarste onderzoeksmiddel dat de gemeenteraad kan instellen en is vergelijkbaar met een parlementaire enquête door de Tweede Kamer.

Almere kreeg in 2011 de organisatie van de Floriade 2022 toegewezen door de Nederlandse Tuinbouwraad (NTR). De eerste jaren gingen op aan het opzetten van de organisatie binnen de gemeente en van een apart bedrijf, de Floriade BV. Vanaf 2017 werd het terrein aangelegd. Door de coronacrisis was het doorgaan van de Floriade onzeker, maar de gemeenteraad besloot in 2020 om toch door te zetten.

Tussen april en oktober 2022 trok de Floriade slechts een kleine 700.000 bezoekers, terwijl oorspronkelijk op twee tot 2,2 miljoen was gerekend. Ook bleven sponsors weg. In plaats van de geschatte 10 miljoen euro kostte het evenement de gemeente uiteindelijk ruim 103 miljoen euro.

Precies een jaar geleden is een vijfkoppige commissie onder leiding van Forum voor Democratie-fractievoorzitter Brent Hadderingh met de voorbereidingen van de enquête begonnen. In november heeft de commissie in de raadzaal vijftien openbare verhoren gehouden.

Onder ede werden onder anderen de oud-burgemeesters Jorritsma en Weerwind, oud-wethouders Pol, Lodders, Herrema en Lindenbergh gehoord. Ook voormalige topambtenaren, directeur Hans Bakker van de Floriade BV en oud-voorzitter Eric van den Burg van de raad van toezicht van de BV werden ondervraagd.

Rol gemeenteraad
Ook moest de commissie terugkijken op de rol van de gemeenteraad en hoe die betrokken en geïnformeerd is geweest. Hoe de enquêtecommissie dit heeft gedaan, moet blijken uit het eindrapport. Tijdens de verhoren zijn namelijk geen (oud-)raadsleden gehoord, wat bij enkele oud-bestuurders tot verbazing leidde. Voorzitter Hadderingh zei in november dat de rol van de raad wel degelijk is onderzocht.

Evenmin in het openbaar verschenen zijn vertegenwoordigers van vastgoedontwikkelaar Amvest en projectontwikkelaar Dura Vermeer, die beiden als Weerwater CV na de Floriade op het terrein de woonwijk Hortus zouden ontwikkelen. Dat contract werd vorig voorjaar ontbonden na een onoverbrugbaar verschil van mening.

Drie conclusies
Voormalig VVD-wethouder Financiën Julius Lindenbergh trok in zijn verhoor op 18 november drie conclusies waarom de Floriade is mislukt. Het ontbrak Almere aan partners die de financiële risico's wilden delen, de organisatie werd onnodig complex met het oprichten van de Floriade BV als uitvoerend bedrijf, en het contract met Weerwater CV bevatte te veel onzekerheden.

De gemeenteraad krijgt het rapport donderdagavond alleen aangeboden. Op 8 mei geeft de commissie een toelichting aan de raad. Op 22 mei wordt het rapport uitgebreid besproken.