omroep flevoland

Op de Zeedijk in Nijkerk kijkt Harm Bruins Slot over het water. Een stevige wind raast door het riet. "De wind staat net als toen. Uit het zuidoosten. Komt zelden voor zei mijn vader altijd." In zijn hand heeft hij een dagboekfragment van zijn vader Zwaantinus Bruins Slot, in de oorlogsjaren burgemeester van Nijkerk. Harm Bruins Slot was de eerste burgemeester van Zeewolde.

Zondag 14 februari 1943 | Sinds 2 dagen was er een storm uit het Zuidoosten, dus uit de 'wal', zoals een schipper dit zegt. Een storm uit die hoek komt zelden voor. Het gevolg hiervan was, dat het water 'wegwaaide', dus van de dijk af, waardoor een groot gebied droog kwam te liggen.
- Dagboekfragment Zwaantinus Bruins Slot, 1943

Op de dijk leest Harm Bruins Slot het fragment voor. Voor hem bijzonder om te lezen. "Ik vind het ook heel bijzonder om hier weer naar toe te gaan", vertelt de burgemeesterszoon. "Het is toch een heel apart idee dat je vader daar gestaan heeft met een aantal mensen. Op zoek naar Hulkenstein."

Nu moet er volgens overlevering in de tijd van de Hertogen van Gelre en de Bisschop van Utrecht ergens een vesting hebben gestaan. Volgens de Nijkerkers liggen de overblijfselen daarvan buiten de dijk circa 100 à 150 meter in de richting van Bunschoten en deze overblijfselen lagen volgens de sluismeester bloot. Wij natuurlijk dwars over het drooggelopen gedeelte er naar toe en jawel, kennelijk zijn daar de restanten te zien van iets dat daar vroeger heeft gestaan.
- Dagboekfragment Zwaantinus Bruins Slot, 1943

Voor de vader van Harm Bruins Slot was het een avontuur om op zoek te gaan naar het verdronken kasteel. "En dat je dan een document hebt waar je vader een verhaal vertelt. Dan komt dat allemaal bij elkaar."

Zwaantinus Bruins Slot

Museum Nijkerk,collectie Gerard Hana

Paalstompen etc. Wat het geweest is zal wel altijd een vraag blijven. Het kan evengoed een boerderij dan een vesting zijn geweest. Wel staat vast, dat er ergens ten noorden van de Eemmond een vesting “Hulkenstein" is geweest, maar of het dit is, is wel zeer onwaarschijnlijk, daar de vesting Hulkenstein was gebouwd ter bescherming van de Eemmond en daarvoor is de afstand wel wat te groot. Waar of niet waar?
- Dagboekfragment Zwaantinus Bruins Slot, 1943

Wat de Nijkerkse burgemeester gezien heeft? Harm Bruins Slot denkt niet dat het Hulkenstein is geweest. "Ik denk uiteindelijk in ieder geval niet Hulkenstein. Daar was hij toch wel van overtuigd. Wat hij zegt; 'paalstompen'. Ik begrijp dat er vroeger de loop van de dijken anders is geweest. Dat zal het zijn geweest."

De oude zeedijk
Tijdens zijn onderzoek naar Hulkenstein kwam Cor Schipper in de jaren 80 ook de paalstompen tegen. "Dat waren de rij palen die ook uiteindelijk gekoppeld konden worden aan een oude zeedijk uit 1750." Hoe deze palen en de dijk stonden, zijn opgeschreven. Op een schematische tekening wijst de amateur archeoloog het aan. "Hier zien we een dubbele rij palen van de zeedijk over een afstand van 42 meter en parallel daaraan nog een dubbele rij palen van zo'n 20 à 25 meter lengte.

De tekening van de zeedijk

Het weglopen van het water kwam vroeger, vóór het afsluiten der Zuiderzee, reeds zeer zelden voor, dan met een sterke wind uit de wal met "eb". Nu was het sedert de afsluitdijk niet meer voorgekomen. Wij hebben dus wel een bijzonder moment meegemaakt. Reeds toen we bij de resten van “Hulkenstein? Waren, kwam het water al weer opzetten en toen we bij Verboom vandaan kwam was van het zgn. Hulkenstein al niets meer te zien.
- Dagboekfragment Zwaantinus Bruins Slot, 1943