KNRM rukt zelden uit voor Urkers, maar die keer in september 2009 was heftig

URK • Wo 13 november 2024 | 6:15 • Woensdag 13 november 2024 | 6:15

De KNRM op Urk zal de uitruk voor de gezonken UK-12 niet snel vergeten. De houten botter botste eind september 2009 op een ongeladen cementtanker op het IJsselmeer. Het schip kwam verticaal in het water terecht en een van de twee opvarenden, Kees Kaptijn (72), werd uiteindelijk levenloos teruggevonden in het schip.

Het was bijzondere reddingsactie omdat een uitruk voor een Urker schip nauwelijks voorkomt, zegt oud-vrijwilliger Rein Snoek die erbij betrokken was. "Op Urk kennen we elkaar allemaal en dat heeft best wel een enorme impact op de bevolking."

Snoek was op donderdagavond 24 september 2009 betrokken bij een oefening van de KNRM in de haven van Urk waarna hij en de andere vrijwilligers werden opgepiept.

Het werd duidelijk dat de UK-12 was gezonken en dat één van de opvarenden was vermist: Kees Kaptijn. Zijn kleinzoon Sjoert (19) sloeg overboord maar was gered.


De KNRM bestaat deze week 200 jaar. Omroep Flevoland besteedt in een drieluik aandacht aan dit jubileum. Deel 3 gaat over een bijzondere reddingsactie van de KNRM op Urk.
Steeds duidelijker dat Kaptijn nog in het schip zat'
Kaptijn (72) bevond zich tijdens de aanvaring in het vooronder. Dat is de ruimte voorin een schip. De reddingploegen die waren aangerukt, speurden eerst het water af omdat de kans kon bestaan dat hij ergens dreef. Dat bleek niet zo te zijn waardoor steeds waarschijnlijker werd dat Kaptijn zich nog in de botter bevond, zegt Snoek.

Duiken bleek niet mogelijk vanwege de veiligheid. Dat kwam omdat het schip zeilen en touwen heeft, stelt Snoek. Daarom werd al snel een beroep gedaan op een kraanschip dat toevallig in Lelystad lag. Met kabels werd de botter boven water gehaald, pas later in de nacht kon het schip horizontaal hangen en doorzocht worden.

"Toen zijn we (andere redder Hans van Lenten, een politieagent en ik, red.) gaan zoeken in het voorschip", zegt Snoek. "Het was een grote chaos binnen: stoeltjes, bekleding, potten en pannen. Op een gegeven moment voelde ik een bos haar en toen bleek dat meneer daar lag."

De botter na de aanvaring

De chaos in het schip

De schade aan de boeg

Sjoert: 'Het was kop tegen kop bij de aanvaring'
Kees en Sjoert Kaptijn waren vrijwilligers bij de Stichting Urker Botter. Ze gingen de UK-12 na een reparatie ophalen in Lelystad. Dat gebeurde met een paar familieleden die op de kotter UK-114 voeren en waarmee ze samen de heenreis maakten. Beide schepen voeren, op een paar honderd meter afstand van elkaar, die bewuste avond weer terug.

"Mijn opa wilde wat in het vooronder pakken", zegt Sjoert die inmiddels 34 is. "Ik keek naar mijn opa in het vooronder en keek vervolgens weer terug op de boeg toen ik opeens de kop van een binnenvaartschip zag. Toen was het een gigantische klap: kop op kop." 

Ik zwom naar een giek en daar ben ik op gaan drijven.

— Sjoert

Sjoert kwam onder water terecht en moest dieper zwemmen om niet de schroef van het binnenvaartschip terecht te komen, zegt hij. "Het schip kwam over ons heen en toen moest ik naar boven anders kwam ik zonder lucht te zitten."

Vervolgens zag Sjoert een puinhoop in het water: overblijfselen van de botter. "Ik zwom naar een giek en daar ben ik op gaan drijven."

Een deksel van piepschuim zorgde voor reflectie. "De UK-114 was dichterbij komen varen en met een zoeklicht gaan zoeken. Toen heb ik die deksel omhoog gehouden en gezwaaid en daar reflecteerde het zoeklicht op." Eenmaal op de UK-114 bleek zijn arm zwaar te zijn gekneusd.

Het deurtje in het vooronder

'Deurtje van vooronder kon mogelijk niet open'
De KNRM uit Enkhuizen bracht Sjoert naar de Maximacentrale in Lelystad. Hij werd vanaf daar met zijn gekneusde arm en onderkoelingsverschijnselen naar het ziekenhuis gebracht.

De redders gingen ondertussen verder met zoeken en haalden alles uit de kast, zegt hij. "Maar het kan haast niet anders dan dat mijn opa in het vooronder zat, zei ik. Ik achtte de kans klein dat hij zou worden teruggevonden."

"Wat geholpen heeft, is dat ik er altijd open over ben geweest."

— Sjoert Kaptijn

Sjoert vermoedt dat zijn opa het deurtje van het vooronder - dat naar binnen klapt - niet open kon krijgen door de waterdruk. De kleinzoon heeft nog wel overwogen om na de aanvaring naar zijn opa te duiken maar het gevaar was te groot om naar binnen te gaan, schatte hij in. "Dat lukte niet zonder uitrusting dus die kans was er niet."

Sjoert moest naar het ziekenhuis

De kleinzoon kon in de loop van de nacht weer terug naar huis. Toen hij hoorde dat zijn opa gevonden was, ging er een schokgolf door hem heen. "Ongeloof, emotie, verdriet. Het is niet te omvatten. Dat neem je je hele leven mee. Wat geholpen heeft, is dat ik er altijd open over ben geweest. Dat helpt in de verwerking heel goed."

Sjoert stelt dat zijn opa nog elke dag wordt gemist, vooral rond die ene dag van het ongeluk.

Kees Kaptijn

'Terugvaart met Kees was een emotioneel moment'
Kees Kaptijn werd in de vroege ochtend van vrijdag 25 september naar Urk gevaren, op een boot van de politie. Oud-vrijwilliger Snoek van de Urker KNRM zegt dat nooit te vergeten. 

Een van de zonen van Kees - niet de vader van Sjoert - was bij de uitruk aan boord gestapt. Hij zat aan de ene kant van zijn vader, Hans van Lenten en Rein Snoek aan de andere kant. "Dat heeft ons veel gedaan dat je hem op zo'n manier kunt ondersteunen."

Na het ongeval kwamen de vrijwilligers nog bij elkaar om over het ongeluk te praten. "Na een incident is er altijd een evaluatie. Iedereen kan even zijn verhaal doen en er wordt geëvalueerd wat er goed ging en wat er beter zou kunnen. Dat zijn - misschien raar om te zeggen - mooie avonden." 

De UK-12 na de restauratie

Kleinzoon: 'Ik zag het binnenvaartschip niet'
De oorzaak van het ongeluk was dat kleinzoon Sjoert het schip niet gezien had, zegt hijzelf. De botter werd na de aanvaring naar de haven van Lelystad gebracht. Het schip werd vervolgens op de Bataviawerf gerestaureerd. Bij de opening van de botterschuur op Urk, in 2013, keerde het schip terug naar zijn thuishaven.

WhatsApp ons!
Heb jij een tip of verbetering? Stuur de redactie van Omroep Flevoland een bericht op 0320 28 5050 of stuur een mail: rtv@omroepflevoland.nl!

Deel artikel

recent nieuws