omroep flevoland

Het is regelmatig te horen tijdens de verkeersinformatie: 'File op de A6 voor de Ketelbrug'. De Ketelbrug is al zo'n vijftig jaar de verbinding tussen de Noordoostpolder en Oostelijk en Zuidelijk Flevoland. Het kan een snelle verbinding zijn, als bestuurders tenminste niet hoeven te wachten op passerende zeilbootjes. In dit artikel lees je waarom de Ketelbrug misschien wel de belangrijkste brug van Flevoland is.

In het tv-programma Tot op de Bodem onderzoeken Jaap van den Biesen & Marvin Hop waarom dingen in Flevoland zijn zoals ze zijn. Want, is hier niet over elke centimeter nagedacht?

Bekijk hier de aflevering van Tot op de Bodem over de Ketelbrug:

Voor de inwoners van de Noordoostpolder was het in de eerste jaren na de drooglegging vooral flink omrijden. Het Ketelmeer vormde een grote barrière voor verkeer dat naar het westen en zuiden van Nederland reisde. Oud-fotograaf en Emmeloorder van het eerste uur Hans Veenhuis weet dat nog heel goed. "Ik werkte toen in Rotterdam, en dan moesten we helemaal omrijden via Kampen en Harderwijk. Het duurde uren."

27 miljoen gulden
Het was al vrij snel duidelijk dat er een brug zou komen tussen de twee polders. Bij de aanleg van de dijken van Oostelijk Flevoland in de jaren '50 werd daarom al rekening gehouden met de komst van de brug. De afstand tussen de ruimte ten oosten van Lelystad en de Noordoostpolder was daar het kleinst. Daardoor was een brug bouwen op die plek relatief goedkoop. Toch kostte de brug nog altijd 27 miljoen gulden. In 1967 begon de aanbesteding en in 1970 werd de Ketelbrug in gebruik genomen. 

Foto's van de bouw en de opening:

Om de opening van de Ketelbrug te vieren, kregen de eerste mensen een tegoedbon als ze over de brug gingen. Met die bon konden ze op De Deel in Emmeloord een halve kip, een appel en wat frisdrank ophalen. De actie werd niet klein aangepakt: zevenduizend kippen werden geslacht en bereid. De gratis kip zorgde voor forse files richting Noordoostpolder.  

De komst van de brug was, naast de gratis kip, op zichzelf een groot feest. Inwoners hadden eindelijk het gevoel dat ze niet meer geïsoleerd waren van de rest van zuidelijk-Nederland en de Randstad, vertel Hans Veenhuis. Maar toch blijft vooral het beeld van de gratis kip overheersen: "Het waren echt heel veel kippen, ik had nog nooit zoiets gezien. Rijen met mensen, kennelijk hadden ze allemaal honger."  

Wist je dat?...
...het woord ‘ketel’ in namen zoals de Ketelbrug komt van een diepere waterkom op de bodem van de monding van de IJssel. "Die kom heeft de vorm van een ouderwetse kookketel. Dat was vroeger een ronde pan”, vertelt dialectoloog Harrie Scholtmeijer, “Deze ketel onder water is dieper dan de rest van de IJsselmonding en daar komen de namen met Ketel vandaan."  

Het is niet ongebruikelijk dat meerdere namen worden afgeleid van zo'n woord. Denk aan de Ketelbrug, Keteldiep en het Ketelmeer. "Mensen kennen het ene woord en afgeleide woorden zeggen vaak iets over dingen in de buurt. Ketelmeer en Ketelbrug verwijzen naar de omgeving van de Ketel. Mensen weten vaak dan wel waar dat moet liggen." 

Basculebrug 
De Ketelbrug is een basculebrug. Dat betekent dat er een beweegbaar gedeelte onder het wegdek zit dat open en dicht gaat. Bascule is een moeilijk woord voor de aanwezigheid van een hefboom: er is een gewicht en een tegengewicht. Het tegengewicht van de Ketelbrug zit verstopt onder het wegdek aan de Lelystadse kant. Andere voorbeelden van deze brugvorm zijn de Erasmusbrug in Rotterdam of de Tower Bridge in Londen.

"Wat zijn zes minuten nou op je hele dag?"

Hogere boten plukken de vruchten van de beweegbaarheid van de brug. Voor het verkeer dat moet wachten kan het eerder een doorn in het oog zijn. Brugwachter Mirjam Rikken-Stoffels drukt al twaalf jaar lang op de knop om deze en andere bruggen te openen en te sluiten. Maar schuldig voelt ze zich niet. "Het hele proces duurt zes minuten. Wat zijn zes minuten nou op je hele dag?" Ze adviseert mensen dan ook om van het moment te genieten: "Eet even een broodje of kijk naar het mooie uitzicht", zegt ze, wijzend naar de uitgestrekte horizon van het IJsselmeer. "Daarna is je dag waarschijnlijk nog druk zat."

Ongelukken en een slagboom weg
Toch is de geschiedenis van de Ketelbrug niet geheel smetvrij. Er zijn (dodelijke) ongelukken gebeurd en zo nu en dan wordt de slagboom er uitgereden door te laat remmend verkeer. Ook kampte de brug regelmatig met storingen. Die gebreken staan tegenover de voordelen van de verbinding. De verbinding die van twee polders één Flevoland heeft gemaakt.

Nog niet uitgelezen? Bekijk dan deze artikelen eens: 

• Staat de Poldertoren in het midden of niet?
• Zo werd Zeewolde de toerismehoofdstad van Flevoland
• Zo verloor Urk nooit de visserij uit het oog

Nog niet uitgekeken? Kijk hier de aflevering over Nagele terug: