omroep flevoland

De spoedeisende hulp en acute verloskunde in Lelystad hoeven niet heropend te worden. Niet op de korte, maar ook niet op de lange termijn. Dat adviseert zorgverkenner Bas Leerink die op verzoek van minister Bruins voor Medische Zorg heeft onderzocht wat voor zorg er in de toekomst in Flevoland nodig is. Het advies is vrijdagmiddag aan de Tweede Kamer gestuurd.

Volgens de zorgverkenner zijn een spoedeisende hulp (SEH) en afdeling acute verloskunde in Lelystad niet nodig. Er zijn voldoende ambulances in Flevoland om aan de wettelijke aanrijtijden te voldoen en de SEH's in de regio zijn in staat alle patiënten uit Flevoland op te vangen. Ook zijn er geen signalen gekomen van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd die herstel van de oude situatie noodzakelijk maken.

Onrealistisch en risicovol
Heropening van de twee afdelingen is volgens Leerink niet realistisch gezien de grote personeelstekorten en effecten die zo'n stap heeft op de betaalbaarheid van de zorg. "Daarmee is het toch blijven streven naar herstel van de situatie van voor het faillissement een zeer risicovolle keuze", zo staat er in het rapport. Volgens de onderzoekers kan Flevoland dan ook het beste inzetten op het stapsgewijs verbeteren van het zorgaanbod dat nu aanwezig is en zich sinds het faillissement van de MC IJsselmeerziekenhuizen ook weer deels heeft hersteld.

Leerink stelt wel voor de ambulancezorg in Flevoland anders te organiseren, omdat dit de zorg verder kan verbeteren. De ambulancezorg kan beter worden verdeeld over twee in plaats van drie regio’s. Gebruik van data-analyse en nieuwe technologieën is nodig om beter te kunnen bepalen bij welk ziekenhuis ambulances na een spoedgeval terechtkunnen. Flevoland kan met data-wetenschap zelfs koploper worden.

Huisartsen staan onder druk
Hoewel de aanleiding voor het advies het faillissement van de MC IJsselmeerziekenhuizen is heeft Leerink gekeken naar het gehele zorglandschap. Hij constateert dat er ook problemen zijn bij huisartsenzorg. Die is in Lelystad, Dronten, Noordoostpolder en in mindere mate Urk kwetsbaar. "De capaciteit van de huisartsenzorg in de regio staat onder druk door een tekort aan huisartsen, dat naar verwachting verder zal toenemen."

Huisartsen geven aan dat het wegvallen van een deel van de ziekenhuiszorg in Lelystad een negatieve invloed heeft op de aantrekkelijkheid van het vak in deze regio. Er moet professionele ondersteuning komen die het aantrekkelijker maakt om in de praktijken te werken. Ook moet er bij de huisartsen meer tijd en aandacht kunnen zijn voor kwetsbare groepen.

Verloskunde blijft zorgenkind
Om goede geboortezorg te kunnen blijven bieden is er meer samenwerking nodig tussen verloskundigen, kraamzorg, kinderartsen en gynaecologen. Er zijn verloskundige samenwerkingsverbanden rond de vijf omliggende ziekenhuizen maar de verloskundigen in Lelystad, Dronten, Noordoostpolder en Urk maken daar nog niet altijd deel vanuit.

Geadviseerd wordt ook om in Lelystad aanpassingen te doen. Het komt volgens Leerink geregeld voor dat de thuisomstandigheden ongeschikt zijn voor een bevalling, terwijl het medisch gezien niet noodzakelijk is om in een ziekenhuis te bevallen. Aanbevolen wordt om een bevalkamer te realiseren. Dat is geen volledig geboortecentrum, maar een faciliteit die een veilige thuissituatie nabootst. Door dit bij de huisartsenpost in het ziekenhuisgebouw aan te leggen zijn daar ook in de avond-, nacht- en weekenduren andere zorgverleners aanwezig.

Daarnaast wordt geconstateerd dat zwangeren zonder financiële middelen en zonder sociaal netwerk te laat of niet naar een ziekenhuis vertrekken voor de bevalling. "Dit kan resulteren in complicaties voor moeder en kind, maar ook ondoelmatige inzet van de ambulance." De drempel om naar het ziekenhuis te gaan moet ook voor deze groep laag blijven, zegt Leerink.

Het idee is om voor deze groep mensen aan verloskundigen en gynaecologen een mandaat toe te kennen om hen gebruik te laten maken van een taxi om op tijd naar een ziekenhuis te reizen voor de bevalling. De gemeente zou op moeten draaien voor de financiering daarvoor.

Openbaar vervoer moet beter
Ander aandachtspunt voor Leerink is de bereikbaarheid van ziekenhuizen in de regio per openbaar vervoer. Doordat in Lelystad een gedeelte van de zorg is weggevallen zijn mensen nu vaak langer onderweg. Voor personen die slecht ter been zijn of om een andere reden moeilijker reizen met het ov is dat problematisch.

Ook de ritprijzen zijn door de langere afstanden hoger dan voorheen en reizigers moeten vaker overstappen. Geconstateerd wordt dat de huidige buslijnen niet goed aansluiten op elkaar en de bushaltes in Harderwijk en Sneek liggen niet direct naast het ziekenhuis. Gevreesd wordt dat slechte bereikbaarheid van de ziekenhuizen resulteert in meer zorgmijders.

Het is aan de provincie om zich in te spannen voor verbeteringen op dit terrein, zegt Leerink. Dit aangezien die verantwoordelijk is voor het ov. Probleem is wel dat het gaat om provincieoverschrijdend vervoer waarbij wordt gewerkt met verschillende busbedrijven.

De verkenner adviseert zorgverzekeraars om onderzoek naar zorgmijding te laten uitvoeren.

Chronisch zieken
Voor de langere termijn maakt Leerink zich zorgen over het toenemend aantal chronisch zieken in Flevoland. Het aantal chronisch zieken en andere kwetsbare patiënten neemt de komende jaren toe omdat de bevolking van Flevoland snel ouder wordt. Die kwetsbare groepen zijn geconcentreerd in bepaalde wijken.

Er moet op een nieuwe manier zorg worden geleverd om te voorkomen dat deze patiënten hun toevlucht nemen tot het ziekenhuis of spoedeisende hulp. Dat vereist inzet van technologie en samenwerking tussen professionals in de wijkverpleging, ouderenzorg, ziekenhuiszorg en welzijn.

Observatiekliniek
Gemis in Lelystad is volgens Leerink op dit moment de mogelijkheid om een patiënt (laagdrempelig) op te nemen en te observeren. Er wordt aanbevolen te kijken naar het concept van de 'wijkkliniek' in Amsterdam. Dat is een locatie waar mensen maximaal 14 dagen kunnen verblijven en geobserveerd kunnen worden. Het gaat dan om patiënten die bijvoorbeeld last hebben van longontsteking, COPD of hartfalen. Een tussenvorm tussen gezien worden door een huisarts en naar een volledig ziekenhuis gaan kan voor deze groep nuttig zijn.

Bas Leerink stelt voor dat er een Zorgtafel Flevoland wordt ingesteld. Die moet er tot 1 juli 2020 op toezien dat de voorstellen ook echt worden uitgevoerd en dat betrokken instanties met elkaar blijven samenwerken.