Historisch Urker bier Dikke Teunis herleeft: drank naar eeuwenoud recept gebrouwen

URK • Ma 25 november 2024 | 6:11 • Maandag 25 november 2024 | 6:11

Het is 1777. Urk is een eiland in de Zuiderzee en is eigendom van Amsterdam. Bij een inspectie van hoge heren uit de hoofdstad wordt de plaatselijke herberg bezocht. Daar wordt hen door de Urker waard aangeraden Dikke Teunis te drinken.

"Wij wisten niet wat zulks was en bevonden het te zijn dik fl. 16,- bier", schrijft de bezoekende commissaris Jacob Hooft in zijn logboek. Hooft en zijn collega's zijn op Urk om de staat van de gebouwen en de zeewering van het eiland te inspecteren. Maar daarbij laten zij een alcoholische versnapering zeker niet aan zich voorbij gaan.

Hooft tekende de contouren van Urk toen hij het eiland met zijn zeilschip naderde:

November 2024
We reizen 2,5 eeuw vooruit in de tijd. Deze week wordt Dikke Teunis opnieuw gepresenteerd aan bezoekers van het voormalige eiland. 

Rond de duizend liter is er gebrouwen na maanden van onderzoek naar het juiste recept dat zo veel mogelijk historisch moet kloppen.

Op jacht naar het recept
Jacob Otter, horecaondernemer en amateurbierbrouwer op Urk, leest begin dit jaar een artikel over de historische drank en weet bierfanaat Theodoor van Roekel enthousiast te maken.

Die laatste duikt de archieven in op zoek naar aanwijzingen van wat voor bier Dikke Teunis precies geweest moet zijn. En welke smaak het gehad moet hebben.

"Het was een zoektocht, maar ik heb nu iets gebrouwen waarvan ik denk dat het echt zo gesmaakt kan hebben. Het is een drank van haver, gerst, tarwe, boekweit en rogge. Samen met nootmuskaat en steranijs heb ik een vurig dikbier ontworpen", legt Van Roekel uit. 

Nootmuskaat voor in het brouwsel

Dikbier
De term dikbier wordt vaak gebruikt bij bier met veel alcohol. Het nieuwe Urker biertje bevat 9,5 procent, terwijl een normaal pilsje rond de 5 procent zit. "Maar de naam Dikke Teunis heeft daar niets mee te maken.

Waarschijnlijk heeft iemand die het verkocht of brouwde een behoorlijke omvang gehad. Helaas heb ik dat niet kunnen terugvinden", vertelt Van Roekel.

Prijzig biertje
'Dik fl. 16,- bier'. Deze zinsnede in de oorspronkelijke beschrijving van commissaris Hooft gaat over de prijs van een vat Dikke Teunis. Eén vat kostte destijds 16 gulden, omgerekend naar de prijzen van nu zou het misschien wel om driehonderd tot vierhonderd euro per vat kunnen gaan.

"De prijs was flink. Het was een exclusiever bier. Er werd ook flink belasting over geheven, de overheid wist toen al dat je daar geld aan kon verdienen", vertelt Van Roekel.

Herberg
Tijdens recente opgravingen op Urk zijn de resten gevonden van een oude herberg, waar Dikke Teunis naar alle waarschijnlijkheid is gedronken. Zelfs het tafereel met de hoge heren uit Amsterdam kan zich hier afgespeeld hebben, vertelt Henk Kapitein. Hij kent de Urker geschiedenis goed.

"We hebben hier voor de oude deur van de herberg veel scherven gevonden, ook van bierpullen. Mooi is dat er ook Bijbelse voorstellingen op stonden, dus tijdens het drinken werden ze al vermaand (om wel eerbiedig te blijven, red.)."

Visualisatie herberg

Henk Kapitein

Henk Kapitein

Gevonden glaswerk

Gevonden glaswerk

Gevonden serviesgoed

Gevonden serviesgoed

Dikke Teunis is half september gebrouwen en heeft lange tijd gerijpt. Deze week worden de eerste flesjes verkocht en getest in aanloop naar het evenement Urk in Wintersferen. Dat staat dit jaar stil bij de historische band tussen Urk en Amsterdam. 

Lees ook: Amsterdam 750 jaar: hoe de hoofdstad het eiland Urk wist te redden van de Zuiderzee

"Ik ben heel benieuwd. Ik heb natuurlijk al kunnen proeven bij testen en toen smaakte het prima. Ook echte bierkenners waren erg enthousiast", besluit Van Roekel. Het bier zal vooralsnog alleen op Urk zelf te koop zijn. 

WhatsApp ons!
Heb jij een tip of verbetering? Stuur de redactie van Omroep Flevoland een bericht op 0320 28 5050 of stuur een mail: rtv@omroepflevoland.nl!

Deel artikel